Vaak worden de begrippen ‘overgang’ en ‘menopauze’ door elkaar gebruikt alsof het synoniemen zijn, maar strikt genomen is dit niet zo.
De overgang is een proces dat bestaat uit drie fases: de premenopauze (of perimenopauze), de menopauze en de postmenopauze. Tijdens dit proces maak je de overgang van vruchtbaar naar onvruchtbaar. Eens je helemaal gestopt bent met menstrueren, zit je in de menopauze.
Inhoudsopgave
Indeling van de maandelijkse cyclus
De maandelijkse cyclus wordt ingedeeld in 2 fasen: de eerste helft is de folliculaire fase, de tweede helft is de luteale fase.
Tijdens de folliculaire fase rijpen de follikels (of eicellen) als voorbereiding op een mogelijke bevruchting, met als ‘hoogtepunt’ of eindpunt de ovulatie op dag veertien (als het een cyclus is van 28 dagen).
De 1e fase: de folliculaire fase
In deze 1e fase stijgt de hoeveelheid oestrogeen vanaf de 5e dag en blijft het progesteronpeil zeer laag. Het oestrogeenpeil is op z’n hoogst tegen het moment van de ovulatie (de eicel komt dan vrij en kan worden bevrucht). Tijdens de dagen waarop het oestrogeenniveau het hoogst is, voel je je goed, kun je helder denken, zien je huid en haar er op hun mooist uit, heb je veel energie en zin in seks. De natuur heeft het mooi geregeld dat vrouwen op hun mooist zijn en zich het best voelen tijdens de periode waarin ze de meeste kans hebben om zwanger te worden.
De 2e fase : de luteale fase
Tijdens de 2e, luteale fase blijft het progesteronpeil stijgen. Zo wordt de baarmoeder klaargemaakt om een mogelijk bevruchte eicel te ontvangen en in te nestelen. De hoeveelheid progesteron is het hoogst rond de 21ste dag. Daarna daalt die zeer snel opnieuw, waarop de maandelijkse bloeding volgt.
De 3 fases van de overgang
Voor elke vrouw verlopen de 3 fasen van de overgang in een ander tempo. De duur van de overgang verschilt van vrouw tot vrouw. Gemiddeld begint de periode rond je 45 – 46ste jaar en duurt ze zo’n vier à vijf jaar. Uitzonderingen komen uiteraard ook voor.
Er zijn vrouwen die al vanaf hun 35ste in de overgang komen, terwijl anderen op hun 50ste nog zeer regelmatig menstrueren. De overgang duurt bij sommige vrouwen nauwelijks 2 jaren terwijl hij bij anderen wel 10 jaren kan duren.
Over het algemeen is het zo dat als het proces traag verloopt er meestal vrij weinig klachten zijn. Verloopt het proces snel, dan zien we vaker meer problemen. Ook als er vóór de menopauze al hormonale onevenwichten zijn, kan de overgang moeilijker verlopen. Stress is een heel grote trigger.
De 1e fase: premenopauze
In de 1e fase, de pre- of perimenopauze, vermindert de hoeveelheid vrouwelijke hormonen (oestrogeen en progesteron) in het lichaam langzaam maar zeker. In het begin zijn deze hormonale veranderingen zo subtiel dat je er haast niets van merkt. Omdat het proces zo geleidelijk aan verloopt, kan het al jaren aan de gang zijn in je lichaam zonder dat je dit beseft.
Misschien heb je last van stemmingswisselingen, vermoeidheid en pijnlijke spieren of slaap je wat minder goed, maar je legt waarschijnlijk geen verband met de overgang (zeker omdat je nog zo jong bent!). Veel vrouwen leggen de link eigenlijk pas wanneer de meest gekende overgangsklacht de kop opsteekt: de gevreesde opvliegers. Strikt genomen zijn opvliegers en een droge vagina bijna de enige klachten die rechtstreeks met de menopauze verbonden zijn: ze zijn het gevolg van een sterk schommelende hormoonspiegel.
Door de daling van oestrogeen en progesteron verandert de menstruatiecyclus: soms worden de bloedingen heviger en komen ze vaker voor. Soms is er meer tijd tussen twee bloedingen.
Deze periode kenmerkt zich door (soms) zeer hevige hormonale schommelingen, waarbij oestrogeen nu eens de overhand heeft over progesteron en testosteron of omgekeerd. Uiteindelijk worden de tussenpozen tussen de bloedingen steeds langer en blijft de menstruatie helemaal weg.
De 2e fase: de menopauze
Wanneer je laatste menstruatie langer geleden is dan twaalf maanden, is de 2e fase aangebroken, de eigenlijke menopauze. Deze fase duurt slechts één dag! Je kunt dus pas nadien, wanneer je een jaar geleden voor het laatst menstrueerde, vaststellen dat je in de menopauze zit. Aangezien je niet langer menstrueert, ben je ook niet meer vruchtbaar.
De 3e fase: de postmenopauze
Hierna spreken we over de postmenopauze. Je eierstokken maken geen vruchtbare eitjes meer aan en de productie van oestrogeen en progesteron in je lichaam is nu sterk gedaald, maar in balans. Je hebt opnieuw een hormonaal evenwicht bereikt.
Wat er tijdens de overgang gebeurt in je lichaam is dus eigenlijk een soort omgekeerde puberteit. In de puberteit stijgt onder invloed van bepaalde klieren in de hersenen de productie van oestrogeen en progesteron. Deze hormonen zorgen ervoor dat er een eitje rijpt in de eierstokken en dat de menstruatie op gang komt. De vruchtbare periode is dan begonnen.
Je lichaam verandert
Ook tijdens de puberteit verandert je lichaam: je krijgt borsten, je heupen worden breder en je krijgt schaamhaar. Het proces dat in de overgang start, is precies het tegenovergestelde: de hoeveelheden oestrogeen en progesteron dalen, de rijping van eicellen neemt af tot je niet langer menstrueert. Ook nu verandert je lichaam uiterlijk: in je puberteit kreeg je misschien af te rekenen met overmatige talgproductie en puistjes, nu kun je last krijgen van een droge huid, droge ogen en een droge vagina.
Je hormonen vormen een systeem
Je hormonen werken allemaal samen en vormen een systeem. De afname van oestrogeen en progesteron staat dus niet op zich, maar heeft een invloed op de werking van andere hormonen, voornamelijk op die van cortisol en het schildklierhormoon. De afname van oestrogeen en progesteron heeft ook niet enkel een gevolg voor je vruchtbaarheid. Het zijn weliswaar geslachtshormonen, maar ze doen veel meer dan je vruchtbaar maken en voor de voortplanting zorgen. Het zijn belangrijke hormonen, die een invloed hebben op tal van lichaamsfuncties. Een tekort eraan of heftige schommelingen ervan hebben een impact op alle aspecten van je gezondheid.
Elke overgang wordt anders beleeft
Alle vrouwen beleven de menopauze op hun eigen unieke manier. Voor sommigen is het een probleemloze, geleidelijke overgang van een vruchtbare naar een onvruchtbare periode. Voor anderen kan het een ware hel zijn. Veel hangt af van waarop je de focus legt: op wat er allemaal niet meer is of op de nieuwe mogelijkheden die zich aandienen.
Wil jij je focussen op de nieuwe mogelijkheden die zich aandienen?
Wil jij prettig door de overgang?
Meer dan 1000 vrouwen gingen jou voor.
Klik op onderstaande knop voor meer informatie
Ja, ik wil prettig door de overgang!
Bron: In 6 stappen stralend door de overgang – Leen Steyaert